đặc điểm của văn học việt nam trong nửa đầu thế kỷ 19 là

Hoàn cảnh lịch sử dân tộc giai đoạn từ cuối thế kỉ XVIII cho tới nửa đầu thế kỉ XIX

- Đất nước đem dịch chuyển bởi vì nội chiến phong loài kiến và bão táp trào lưu dân cày khởi nghĩa nhưng mà đỉnh điểm là khởi nghĩa Tây Sơn.
- Chế chừng phong loài kiến lên đường kể từ khủng hoảng rủi ro cho tới suy thoái và khủng hoảng.
- Khi trào lưu Tây Sơn giảm sút, triều Nguyễn Phục hồi chính sách phong loài kiến thường xuyên chế.
- Đất nước ở trước mối đe dọa đánh chiếm của thực dân Pháp.

Đặc điểm của văn học tập VN vô nửa đầu thế kỉ 19

- Văn học tập trở nên tân tiến vượt lên bậc, đó là thời gian trở nên tân tiến rực rỡ tỏa nắng khắc ghi bước cứng cáp toàn vẹn của văn học tập trung đại VN, được ca tụng là tiến độ văn học tập cổ xưa.
- Sự xuất hiện nay của trào lưu nhân đạo căn nhà nghĩa, quan tâm cho tới loài người thông thường, khắc ghi yêu sách quyền sinh sống, quyền hưởng trọn niềm hạnh phúc lứa song.
+ Nổi nhảy là lời nói yêu sách quyền sinh sống, yêu sách niềm hạnh phúc và đấu giành giật giải tỏa loài người, nhất là kẻ phụ nữ giới.
+ Những kiệt tác vượt trội là Chinh phụ dìm (nguyên tác chữ Hán của Đặng Trần Côn), Cung ân oán dìm khúc của Nguyễn Gia Thiều, thơ Hồ Xuân Hương, thơ Bà Huyện Thanh Quan, Hoàng Lê nhất thống chí của Ngô gia văn phái...
+ Nguyễn Du với những tập luyện thơ chữ Hán và nhất là siêu phẩm Truyện Kiều là đỉnh tối đa của văn học tập trung đại VN.
+ Thơ văn Nguyễn Công Trứ, Cao tì Quát... vẫn kế tiếp niềm tin nhân đạo truyền thống lâu đời tuy nhiên đôi khi phía nhiều vô toàn cầu tình thương riêng biệt và ý thức cá thể của loài người.
- Văn học tập trở nên tân tiến mạnh cả về văn xuôi và văn vần, cả văn học tập chữ Hán và chữ Nôm. Địa vị văn học tập chữ Nôm và những chuyên mục văn học tập dân tộc bản địa như thơ Nôm viết lách theo đòi thể Đường luật, dìm khúc viết lách theo đòi thể tuy vậy thất lục chén bát, truyện thơ viết lách theo đòi thể lục chén bát... được xác định và đạt cho tới đỉnh điểm.
- Văn xuôi tự động sự chữ Hán cũng đạt được những trở thành tựu thẩm mỹ rộng lớn, đái thuyết chương hồi với Hoàng Lê nhất thống chí (Ngô gia văn phái); thể kí với Thượng kinh kí sự (Lê Hữu Trác), Vũ trung tùy cây viết (Phạm Đình Hổ)...

Các người sáng tác, kiệt tác vượt trội vô giai đoạn cuối thế kỉ XVIII cho tới nửa đầu thế kỉ XIX

Cung ân oán dìm khúc - Nguyễn Gia Thiều

Cung ân oán dìm khúc hay gọi tắt là Cung oán là kiệt tác kiệt xuất của Nguyễn Gia Thiều, được viết lách bằng văn bản Nôm, bao gồm 356 câu thơ tuân theo thể tuy vậy thất lục chén bát. 

Cung ân oán dìm khúc là bài xích ca bi lụy của những người cung nữ giới tài giỏi sắc, khi đầu được căn nhà vua yêu thương chuộng, ân ái rất là nồng dịu thắm thiết tuy nhiên chẳng bao lâu đã trở nên ruồng quăng quật. Tại vô cung, nường xót thương mang lại thân mật phận bản thân và ân oán trách cứ căn nhà vua tệ bạc "chơi hoa mang lại rữa nhụy dần dần lại thôi". Cung nữ giới khát khao mong muốn "đạp xài chống nhưng mà ra" nhằm quay trở lại với cảnh đời "cục mịch căn nhà quê" thuở trước, tuy nhiên nường vẫn kế tiếp bị nhốt vô hoàng cung vàng son, vô nỗi đau buồn thảm sầu và ân oán hờn hóa học chứa chấp. Cuối nằm trong, nường vẫn khát khao mang đến những cuộc ân ái rất ít khi xưa "giọt mưa cửu hạn còn mơ cho tới rày", vẫn mong đợi được căn nhà vua đoái hoài cho tới vô nỗi niềm vô vọng.
Cung ân oán dìm khúc là giờ đồng hồ thét ân oán hờn của một trang nữ giới lưu tố giác và phản kháng chính sách phong loài kiến đang được ăn ở phũ phàng gian ác so với phẩm giá bán và những tình thương vô sáng sủa, cao quý của những người phụ nữ giới. Bài dìm còn minh chứng đã cho thấy "bọn đại quý tộc đang được không hề tin vào đạo trị quốc ở trong nhà nho nữa".
Giá trị nghệ thuật: 
- Ngôn ngữ vô Cung ân oán dìm khúc rất là tài hoa, đài những, tinh ranh xảo và nhuần nhuỵ, sử dụng nhiều chữ Hán và kỳ tích, điển cố như: dông vàng hiu hắt, giá buốt ngắt như đồng, thân mật phù thế, mùi hương tục lụy, bùi nhùi phú quý, mồi nhử vinh hoa, cánh buồm bể thiến, hoa chúm chím kính chào, cợt khoét ghẹt mai, thánh thót cung đàn, thủ thỉ giờ đồng hồ địch, nóng bức điệu, tái tê lòng, má hồng chon chót, lặng lẽ cái bóng, hồn bướm vẩn vơ, dế ran ri rỉ, quyên kêu sa sả...
- Câu thơ vô Cung ân oán dìm khúc được đẽo gọt đến mức độ tuyệt xảo, âm điệu khía cạnh và kinh hoàng, sử dụng nhiều ngoa ngữ; từng câu thơ như dao tự khắc đụng chạm vô đá tạo nên tuyệt vời đặc biệt quan trọng uy lực.
- Thể thơ tuy vậy thất lục chén bát thực hiện mang lại giai điệu của Cung ân oán dìm khúc rất là réo rắt bởi vì sự hòa thanh của nhị vần trắc ở nhị câu 7 (nghe gay gắt) và sự hòa thôi ở nhị câu 6 - 8 (nghe êm ắng nhẹ nhàng hơn).

Xem thêm: góc đồng vị là gì

Chinh phụ dìm - Đặng Trần Côn

Chinh phụ ngâm, còn mang tên không giống là Chinh phụ dìm khúc là kiệt tác văn vần của Đặng Trần Côn, Thành lập trong vòng năm 1741 tiến độ sơ kỳ Cảnh Hưng và về sau được không ít người dịch đi ra thơ Nôm. Đây là ganh đua phẩm hầu hết viết lách theo đòi lối tập luyện cổ, nhiều năm 476 câu thơ.

Chinh phụ dìm đem kiểu dáng là một trong điều độc thoại tâm tư nhưng mà vai chủ yếu, cũng chính là vai độc nhất đứng đi ra độc thoại vô truyện là một trong người phu nhân đem ông chồng nhập cuộc trận chiến bởi triều đình phong loài kiến khởi xướng, kể về nỗi cực, nỗi đơn độc buồn tủi nên xa xôi ông chồng.
Hoàn cảnh cuộc chiến tranh kịch liệt, căn nhà vua truyền hịch lôi kéo quý khách nhập cuộc chiến cuộc, nường chinh phụ tưởng tượng cảnh ông chồng nường lên đàng phò vua chung nước, đi ra lên đường với quyết tâm giành một loạt trở thành trì dưng vua, kiêu hùng vô cái chiến bào thắm đỏ tía và cưỡi con cái ngựa sắc White như tuyết.
Cuộc tiễn đưa đem lưu luyến kết cổ động, người chinh phụ quay trở lại khuê chống và tưởng tượng đi ra cảnh sinh sống của ông chồng điểm chiến địa. Những xúc cảm về một hình hình họa "lẫm liệt" của ông chồng phút chia tay đã dần dần nhòa nhòe, thay cho thế vô này đó là nỗi lo lắng kinh hồn quyết liệt về số phận của ông chồng thân mật mặt trận quyết liệt, chan chứa oan hồn tử khí và niềm thống khổ tinh nguôi về thân mật phận đơn cái của phiên bản thân mật.
Tâm trạng chán ngán khi lần ông chồng vô mơ tuy nhiên mơ lại buồn rộng lớn, chuyến giở kỷ vật của ông chồng ngóng lần chút yên ủi tuy nhiên sự yên ủi chỉ le lói, thấy thân mật phận của tôi ko bởi vì chim muông, cây trồng đem song ngay tắp lự cành. Người chinh phụ chán chường và vô vọng, không còn mong muốn thao tác, biếng lơi make up, ngày tối khẩn cầu ngóng được sinh sống niềm hạnh phúc nằm trong ông chồng. Khúc dìm kết cổ động bởi vì tưởng tượng của những người chinh phụ về ngày ông chồng thắng lợi quay trở lại thân mật bóng cờ và giờ đồng hồ hát khải trả, được căn nhà vua ban thưởng và nằm trong nường sinh sống niềm hạnh phúc vô thanh thản, yên tĩnh ả.
Ra đời vô toàn cảnh trào lưu dân cày khởi nghĩa chống triều đình phong loài kiến nửa thời điểm đầu thế kỷ 18 đang được dơ lên uy lực, Chinh phụ dìm đang trở thành lời nói nói đến trận chiến giành giật phi nghĩa bởi việt nam phong loài kiến Lê – Trịnh trị động khi bấy giờ nhằm mục đích đàn áp những cuộc khởi nghĩa dân cày. Giá trị nhân đạo thâm thúy, xác định sự phi nghĩa của cuộc chiến tranh so với cuộc sống đời thường thông thường giản dị của loài người. 
Giá trị nghệ thuật: 
- Bút pháp ước lệ biểu tượng được nâng tầm khi Đặng Trần Côn đang được chọn lọc kể từ kho báu văn thơ chữ Hán cổ đi ra những câu tương thích nhất với ý tứ của tôi và dụng công bố trí trở thành kết cấu hoàn hảo, như 1 tạo ra mới nhất mẻ.
- Thể thơ từ bỏ được Đặng Trần Côn dùng nhiều nhạc tính, tiết tấu biến đổi sống động tùy đòi hỏi của nội dung.
- Bản dịch hiện nay hành đang được đẩy mạnh những điểm mạnh vốn liếng đem của vẹn toàn tác, và gạn thanh lọc cả những trở thành tựu của những phiên bản dịch trước cơ, dùng ưu thế của thể thơ tuy vậy thất lục chén bát, đang được vươn cho tới một tạo ra tài tình bởi vì ngữ điệu vô sáng sủa tân tiến, kết cấu thanh vận khôn khéo, láy âm điệp chữ tinh xảo, gieo vô lòng fan hâm mộ dư âm xao xuyến một vừa hai phải thân thuộc một vừa hai phải đa dạng và phong phú và hầu hết khi nào thì cũng tạo nên được hiệu suất cao thẩm mỹ và làm đẹp.

Hoàng Lê nhất thống chí - Ngô Gia Văn Phái

Hoàng Lê nhất thống chí, hoặc An Nam nhất thống chí, hoặc Lê quý nước ngoài sử là cuốn đái thuyết văn xuôi viết lách bằng văn bản Hán, ở trong cỗ Ngô gia văn phái tùng thư của những người sáng tác nằm trong dòng tộc Ngô Thì ở xã Tả Thanh Oai, thị trấn Thanh Oai, Hà Nội Thủ Đô. Tác phẩm được viết lách bên dưới dạng chương hồi, bao gồm 17 hồi.

Xem thêm: đề tham khảo toán 2023

Tác phẩm hầu hết phản ánh cuộc giành giật chấp quyền lực tối cao Một trong những tập đoàn lớn phong loài kiến thời Lê mạt và trào lưu Tây Sơn.
Tác phẩm mô tả khoảng tầm rộng lớn 30 năm vào cuối thế kỷ 18, kể từ khi Trịnh Sâm đăng vương chúa (1767) đến thời điểm Nguyễn Ánh đăng vương vua (1802). Đây đó là tiến độ thật nhiều dịch chuyển vô lịch sử dân tộc VN, cả tổ chức cơ cấu xã hội phong loài kiến với mọi hình hài ý thức, tư tưởng, đạo đức nghề nghiệp... hầu hết bị hòn đảo lộn và lắc gửi hoàn toàn.
Tác phẩm đem một số trong những tình tiết hư đốn cấu, tuy vậy đang được tế bào miêu tả khá sống động về những dịch chuyển vô xã hội phong loài kiến vào cuối thế kỷ 18, phản ánh phần nào là cuộc sống đời thường của quần chúng. # thời Lê mạt: cuộc sống đời thường không tồn tại trật tự động, ko an toàn và đáng tin cậy, ko hòa bình trước nàn binh hỏa và nàn đói.
Giá trị nghệ thuật: 
- Tác phẩm ko không thay đổi ganh đua pháp cổ xưa của chuyên mục như tế bào miêu tả nước ngoài hình anh hùng theo đòi lối biểu tượng, ước lệ, nhưng mà đem những điểm lưu ý được những căn nhà nghiên cứu và phân tích Review là đậm sắc thái của VN.
- Ngôn ngữ vô kiệt tác là ngữ điệu động, đem phong thái lối rằng dân gian tham nhiều hình tượng, đôi lúc đem phô trương, phóng đại vui nhộn, không biến thành bó buộc theo đòi khuôn của Hán học tập.
- Xây dựng được những anh hùng nổi bật đa dạng và phong phú, một vừa hai phải bao quát một vừa hai phải thâm thúy.

Thơ Nguyễn Du với đỉnh điểm là Truyện Kiều

Truyện Kiều là một truyện thơ của đại ganh đua hào Nguyễn Du. Đây sẽ là truyện thơ phổ biến nhất và xét vô mặt hàng tầm cỡ vô văn học tập VN, kiệt tác được viết lách bằng văn bản Nôm, theo đòi thể lục chén bát, bao gồm 3.254 câu.
Truyện Kiều là tranh ảnh thực tế về một xã hội bất công, tàn bạo, là lời nói bi cảm trước số phận thảm kịch của loài người, lời nói lên án, tố giác những gia thế xấu xí, lời nói xác định, tôn vinh tài năng, phẩm hóa học và những khát vọng chân chủ yếu của loài người như khát vọng về quyền sinh sống, khát vọng tự tại, công lí, khát vọng tình thương, niềm hạnh phúc.
Nội dung chủ yếu của truyện xoay xung quanh quãng đời phiêu bạt sau khoản thời gian chào bán bản thân chuộc phụ vương của Thúy Kiều, anh hùng chủ yếu vô truyện, một cô nàng "sắc nước mùi hương trời" và tài giỏi "cầm kỳ ganh đua họa".
Giá trị nội dung: 
- Giá trị nhân đạo: Đề cao tự tại, ước mơ đẹp nhất về tình yêu; khát vọng công lí, khát vọng về quyền sinh sống... Ca ngợi phẩm hóa học loài người (Kiều: Đẹp, tài, trí, hiếu hạnh, trung hậu, vị tha)
- Giá trị hiện nay thực: Bức giành giật thực tế về một xã hội bất công. Tiếng rằng lên án, tố giác những gia thế tàn bạo giày xéo lên quyền sinh sống của loài người.
Giá trị nghệ thuật: 
- Tác phẩm là sự việc kết tinh ranh trở thành tựu thẩm mỹ văn học tập dân tộc bản địa bên trên những góc nhìn ngữ điệu, chuyên mục.
- Với Truyện Kiều, ngữ điệu văn học tập dân tộc bản địa và thể thơ lục chén bát đang được đạt cho tới đỉnh điểm rực rỡ tỏa nắng.
- Với Truyện Kiều, thẩm mỹ tự động sự đang được đem bước trở nên tân tiến vượt lên bạc, kể từ thẩm mỹ dẫn chuyện cho tới thẩm mỹ mô tả vạn vật thiên nhiên, tự khắc họa tính cơ hội và mô tả tâm lí loài người.

Cao tì Quát, Nguyễn Công Trứ

Cao tì Quát, Nguyễn Công Trứ là nhị cây đại thụ ở tiến độ cuối vẫn kế tiếp niềm tin nhân đạo tuy nhiên đang được thể hiện cái tôi, tình thương riêng biệt. 
Là nhị thi sĩ vượt trội nhất mang lại nền thơ VN nửa đầu thế kỉ XIX, điểm khác lạ thường thấy nhất ở nhị thi sĩ là Nguyễn Công Trứ hầu hết sáng sủa tác bằng văn bản Nôm thì đa số sáng sủa tác của Cao tì Quát được viết lách bằng văn bản Hán. Không nói tới sự khác lạ về ngữ điệu - văn tự động, tất cả chúng ta đơn giản thấy những đường nét công cộng vô quan điểm đời, nom bản thân của nhị người sáng tác. Nguyễn Công Trứ trình xã một ý niệm sinh sống khá táo tợn, ngông nghênh, “ngất ngưởng” của một loài người nhưng mà cuộc sống tuy rằng nhiều thăng trầm vô “hoạn hải phụ vương đào” tuy nhiên nhìn tổng thể là thành công. Cao tì Quát lại tự động thể hiện nay ánh nhìn tiến thủ cỗ bản thân qua chuyện một khoảnh tự khắc bỗng dưng bên trên con phố “dương trình hiệu lực” lắm sâu cay, xa xôi kỳ lạ.
Cả nhị thi sĩ, vô nhị vấn đề cực kỳ không giống nhau, nhị tư thế không giống nhau đều thể hiện nay những đường nét mới nhất vô quan điểm cuộc sống đời thường. Nguyễn Công Trứ đem quan điểm riêng rẽ về cuộc sống, phẩm hóa học của phiên bản thân mật, vượt qua bên trên từng buộc ràng, thói tục tầm thông thường. Cao tì Quát vô một ganh đua phẩm đem đặc điểm kí sự sứ trình đang được thể hiện nay một quan điểm mới nhất mẻ rộng lớn cởi về tình thương và niềm hạnh phúc phu nhân ông chồng, tiêu thụ công bình so với những bộc lộ mới mẻ với văn hóa truyền thống truyền thống lâu đời. Cả nhị thi sĩ đang được thể hiện nay sự trỗi dậy trở nên tân tiến của ý thức cá thể, dám vượt lên thoát ra khỏi những phạm vi trói buộc, câu nệ của tư tưởng phong loài kiến, của thiết chế xã hội thường xuyên chế u ám.