Hùng Vương (chữ Hán: 雄王) hoặc vua Hùng là cơ hội gọi giành cho những vị vua nước Văn Lang của những người Lạc Việt, tồn bên trên vào thời gian thế kỷ 7 cho tới thế kỷ 2 trước công vẹn toàn.
| Loạt bài Lịch sử Việt Nam |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Sử liệu[sửa | sửa mã nguồn]
Trong sử liệu nước Việt Nam, Hùng Vương được nhắc tới vô Lĩnh Nam chích quỷ quái (đời Lý-Trần) nằm trong truyền thuyết Âu Cơ-Lạc Long Quân. Đại Việt sử lược đời Trần cũng có thể có biên chép "Đến đời Trang Vương ngôi nhà Chu (696-682 trước Công nguyên-ND) ở cỗ Gia Ninh sở hữu người kỳ lạ, sử dụng thuật ảo qui phục được những cỗ lạc, tự động xưng là Hùng Vương đóng góp đô ở Văn Lang, đặt điều quốc hiệu là Văn Lang, phong tục thuần lương lậu chơn hóa học, chính vì sự sử dụng lối thắt gút.Truyền được 18 đời đều xưng là Hùng Vương (có phiên bản dịch là Đối Vương, 碓王)."[1] Đại Việt sử ký toàn thư thời Hậu Lê đầu tiên fake Hùng Vương thực hiện quốc tổ.
Trong sử liệu Trung Quốc, tên tuổi "Hùng Vương" được biên chép vô sách Thái Bình quảng ký, thế kỷ loại X, dẫn Nam Việt chí khoảng chừng thế kỷ V: "Vùng khu đất Giao Chỉ vô cùng phì nhiêu, di dân cho tới ở, mới đầu biết trồng ghép. Đất đen kịt xốp. Khí khu đất hùng (mạnh). Vì vậy ruộng ấy gọi là ruộng Hùng, dân ấy là dân Hùng."
Sử kí, quyển 113, Nam Việt liệt truyện, 53, Sách ẩn (thời Nhà Đường – Tư Mã Trinh soạn) dẫn Quảng châu kí chép:
- “Quận Giao Chỉ sở hữu ruộng Lạc, dân coi nước thủy triều tăng giảm tuy nhiên thực hiện ăn ở ruộng ấy nên được sắp xếp thương hiệu là kẻ Lạc. Có những chức Lạc Vương – Lạc hầu, những thị trấn tự động đặt điều chức Lạc tướng mạo treo ấn đồng dải xanh rì, tức là chức Lệnh-Trưởng thời buổi này vậy. Sau ê con cái vua Thục đem quân tiến công Lạc Hầu, tự động xưng là An Dương Vương, trị ở thị trấn Phong Khê.
Cựu Đường thư (viết thời Hậu Tấn – Lưu Hú biên soạn, năm 945 SCN), quyển 41, Chí 21, Địa lí 4, dẫn Nam triều công nghiệp biểu diễn chí (viết thời Lưu Tống, 420 – 479) chép:
- “Đất quận Giao Chỉ cực kỳ phì nhiêu, thời xưa sở hữu quân trưởng gọi là Hùng Vương, phụ tá là Hùng Hầu...".
Đoạn này tương tự động với mô tả về Giao Chỉ vô Quảng Châu ký (thế kỷ IV) và Thủy Kinh chú (thế kỷ VI) trích Giao Châu nước ngoài vực ký thế kỷ IV. Tuy nhiên những sách này sẽ không ghi là "Hùng Vương" (雄王) tuy nhiên ghi là "Lạc Vương" (雒王). Hai chữ này ghi chép tương tự nhau nên rất có thể vẫn sở hữu sự lầm lẫn khi biên chép.
Truyền thuyết[sửa | sửa mã nguồn]
Theo truyền thuyết, Hùng Vương loại I là đàn ông của Lạc Long Quân, đăng quang vô năm 2524 trước công vẹn toàn, đặt điều quốc hiệu là Văn Lang, phân tách nước thực hiện 15 cỗ, truyền đời cho tới năm 258 trước công vẹn toàn thì bị Thục Phán (An Dương Vương) của tộc Âu Việt lắc thoát nước.[2] Truyền thuyết về Hùng Vương được biên chép lại phen thứ nhất vào thời điểm cuối đời Trần bên trên Hồng Bàng Thị truyện vô sách Lĩnh Nam Chích quái; sau này được sử gia Ngô Sĩ Liên đi vào Đại Việt Sử kí Toàn thư ở cuối thế kỉ XV.[3]
Xưa con cháu phụ vương đời của Viêm Đế chúng ta Thần Nông là Đế Minh sinh rời khỏi Đế Nghi, sau Đế Minh nhân lên đường tuần phương Nam, cho tới Ngũ Lĩnh lấy đàn bà Vụ Tiên, sinh rời khỏi Lộc Tục. Lộc Tục là bậc thánh trí lanh lợi, Đế Minh vô cùng yêu thương quý, mong muốn mang lại nối ngôi. Lộc Tục cố nhượng bộ mang lại anh, không đủ can đảm vâng mệnh. Đế Minh mới mẻ lập Đế Nghi (anh trai Lộc Tục) là con cái nối ngôi, thống trị phương Bắc là nước Xích Thần, phong Lộc Tục thực hiện Kinh Dương Vương, thống trị phương Nam, những cỗ tộc Bách Việt, gọi là nước Xích Quỷ.[4]
Kinh Dương Vương khi xuống Thủy phủ, vẫn lấy đàn bà Long Vương Động Đình Quân thương hiệu là Thần Long Long Nữ sinh rời khỏi Lạc Long Quân. Lạc Long Quân thay cho phụ thân trị nước Xích Quỷ, còn Kinh Dương Vương ko hiểu rõ đã từng đi đâu sau thời điểm truyền vị. Đế Nghi truyền ngôi mang lại đàn ông là Đế Lai thống trị phương Bắc, Đế Lai nhân thiên hạ vô sự tuy nhiên lên đường du lãm mọi chỗ, trải qua nước Xích Quỷ, thấy Lạc Long Quân vẫn về Thủy phủ, ngay tắp lự lưu đàn bà của tớ là Âu Cơ ở lại ê.[5]
Lạc Long Quân về bên, thấy Âu Cơ xinh rất đẹp, ngay tắp lự biến đổi trở thành chàng trai phong tú mỹ lệ, Âu Cơ ưng theo gót, Lạc Long Quân ngay tắp lự rước nường về núi Long Trang. Hai đứa ở cùng nhau 1 năm, sinh rời khỏi quấn trăm trứng, sinh rời khỏi trăm con người đàn ông quả cảm khác thường. Lạc Long Quân ở lâu bên dưới Thủy phủ, Âu Cơ vốn liếng là kẻ Bắc quốc, lưu giữ ngôi nhà ngay tắp lự gọi Long Quân về bên. Âu Cơ rằng với Lạc Long Quân:
- Thiếp vốn liếng người Bắc, nằm trong ở một điểm với Quân, sinh được một trăm đàn ông tuy nhiên ko gì cúc chăm sóc, xin xỏ nằm trong theo gót nhau không nên xa xôi quăng quật, tạo cho tớ là kẻ ko ck, ko bà xã, 1 mình vò võ.
Lạc Long Quân bảo rằng:
- Ta là loại dragon, phát triển ở Thủy tộc; nường là như thể Tiên, người bên trên khu đất, vốn liếng chẳng như nhau, tuy rằng rằng khí âm khí và dương khí hợp ý và lại sở hữu con cái tuy nhiên phương viên sự không tương đồng, thủy hỏa tương xung khắc, khó khăn tuy nhiên ở bên nhau ngôi trường cửu. Bây giờ cần ly biệt, tớ đem năm mươi con cái về Thủy phủ, phân trị những xứ, năm mươi con cái theo gót nường phía trên khu đất, phân tách nước tuy nhiên thống trị, mặc dù lên núi xuống nước tuy nhiên sở hữu việc thì nằm trong nghe ko được quăng quật nhau.[5]
Âu Cơ nằm trong năm mươi người đàn ông ở bên trên Phong Châu, tự động tôn vinh người con cái trưởng lên thực hiện vua, lấy hiệu là Hùng Vương.[5]
Hùng Vương đăng quang, đặt điều quốc hiệu là Văn Lang, phân tách nước rời khỏi thực hiện 15 cỗ là: Giao Chỉ, Chu Diên, Vũ Ninh, Phúc Lộc, Việt Thường, Ninh Hải, Dương Tuyền, Lục Hải, Vũ Định, Hoài Hoan, Cửu Chân, Bình Văn, Tân Hưng, Cửu Đức; đóng góp đô ở cỗ Văn Lang, Phong Châu.
Trong Đại Việt Sử ký Toàn thư, sử gia Ngô Sĩ Liên sở hữu câu nói. bàn:
Sự nghiệp[sửa | sửa mã nguồn]
Lãnh thổ của nước Văn Lang được xác lập ở chống đồng vì chưng sông Hồng, phía phía đông bắc giáp với Âu Việt, phía tây-bắc với mọi tỉnh miền bắc nước ta nước Việt Nam và 1 phần khu đất tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc thời buổi này, phía sầm uất giáp với đại dương Đông, phía tây tiếp giáp và xuôi theo mặt hàng núi Hoàng Liên Sơn (thuộc Tỉnh Lào Cai, Sơn La ngày nay), phía phái nam giáp Hồ Tôn Tinh (hay Hồ Tôn), một vương quốc Champa cổ. Dân số của Văn Lang khoảng chừng 40, 50 vạn người, đa số phân bổ ở chống trung du, hạ du sông Hồng và sông Mã.
Hùng Vương sai những em trai phân trị, đặt điều em loại thực hiện Tướng võ, Tướng văn. Tướng văn gọi là Lạc Hầu, Tướng võ là Lạc Tướng, đàn ông vua gọi là Quan Lang, đàn bà vua gọi là Mị Nương, quan lại Hữu ty gọi là Bố Chính, thần bộc, bầy tớ gọi là nô tỳ, xưng thần là khôi, đời phụ thân truyền con cái nối gọi là phụ đạo, thay cho đời truyền nhau cho tới hiệu là Hùng Vương ko thay đổi.[7]
Sách Đại Việt Sử ký Toàn thư chép phần thứ nhất mệnh danh là Kỷ Hồng Bàng thị, 3 đái mục là Kinh Dương Vương, Lạc Long Quân và Hùng Vương. Sách Lĩnh Nam chích quỷ quái mệnh danh là Truyện Hồng Bàng.[8]
Theo sách Khâm ấn định Việt sử Thông giám cương mục: Theo sách An Nam chí nguyên của Cao Hùng Trưng chép. Giao Chỉ tự dưng đặt điều thực hiện quận thị trấn, bấy giờ sở hữu ruộng Lạc, theo gót nước triều tăng giảm tuy nhiên làm đồng, khai khẩn ruộng ấy là Lạc dân, cai trị dân ấy là Lạc Vương, người canh ty việc là Lạc Tướng: đều sử dụng ấn đồng thao xanh rì. Nước gọi là Văn Lang. Phong tục thuần phác, mộc mạc, chưa xuất hiện chữ nghĩa, còn sử dụng lối thắt nút chạc thực hiện vết ghi nhớ; truyền được mươi tám chi.[9]
Có một vài mối cung cấp sử học tập ghi chép về cương vực của vua Hùng, phía tây cho tới Ba Thục (Tứ Xuyên, Trung Quốc), phía bắc cho tới hồ nước Động Đình (Hồ Nam, Trung Quốc), phía phái nam giáp nước Hồ Tôn, tức nước Chiêm Thành,[7] là lầm lẫn với nước Xích Quỷ vô truyền thuyết của những người Bách Việt cổ. Nước Văn Lang nằm trong tộc người Lạc Việt chỉ là 1 vô số những tộc người Bách Việt, và cũng chính là tổ tiên của những người Kinh thời buổi này. Lạc Việt cùng theo với Âu Việt là 2 tộc người Bách Việt sinh sống bên trên vùng khu đất phía phái nam. Sau này An Dương Vương (tên thông thường gọi là Thục Phán), vua nước Âu Việt (nằm ở phía tây-bắc nước Văn Lang), vượt mặt vua Hùng của nước Văn Lang lập nên nước Âu Lạc. Dân số Âu Lạc thời này cũng chỉ tầm 70 vạn, 80 vạn người. Nếu cương vực Văn Lang mong muốn giáp Ba Thục, Tứ Xuyên và Hồ Động Đình, Hồ Nam thì cần bao hàm cả những tỉnh Quý Châu (diện tích 176.167 km²) và Hồ Nam (diện tích 210.000 km²), phần rộng lớn tỉnh Vân Nam (diện tích 394.000 km²), 1 phần tỉnh Quảng Tây (diện tích 236.700 km²) của Trung Quốc.
Ngoại giao[sửa | sửa mã nguồn]
Theo truyền thuyết, năm 2557-2258 TCN, tức năm Mậu Thân loại 5 đời Đường Nghiêu, Hùng Vương sai sứ sang trọng tặng vua Nghiêu con cái rùa thần có lẽ rằng rộng lớn ngàn tuổi tác, bản thân rùa rộng lớn phụ vương thước, bên trên sườn lưng sở hữu văn khoa đẩu ghi việc kể từ khi trời khu đất mới mẻ phanh đem về bên sau. Vua Nghiêu sai chép lấy gọi là Quy lịch (lịch rùa). Tuy nhiên phía trên đơn giản truyền thuyết chứ không tồn tại biên chép chủ yếu sử xác nhận.
Năm 1110 TCN, chủ yếu sử Trung Quốc ghi rằng sở hữu xứ Việt Thường sai sứ qua quýt tặng Chu Thành vương vãi một con cái chim trĩ Trắng.[10]
Văn hóa[sửa | sửa mã nguồn]
Thời Lạc Long Quân trị vì thế, ngôi nhà vua dạy dỗ dân ăn diện, chính thức sở hữu trật tự động về vua tôi, tôn ti, sở hữu luân thông thường về phụ thân con cái, bà xã ck.
Dân ở rừng núi xuống sông ngòi tiến công cá, thông thường bị phó long thực hiện hãi nên tâu lại với Hùng Vương. Hùng Vương bảo rằng: Ở núi là loại dragon cùng theo với thủy tộc sở hữu không giống, bọn bọn chúng ưa đồng tuy nhiên ghét bỏ dị cho nên vì thế mới mẻ xâm hại. Bèn lấy mực xăm hình thủy quỷ quái ở thân thiết thể, tránh khỏi nàn phó long cắm hãi. Tục xăm bản thân của Bách Việt chính thức kể từ phía trên.
Ban đầu tự ăn diện ko đầy đủ, cần lấy vỏ cây thực hiện áo đem, mạng cỏ ống thực hiện chiếu ở, lấy cốt gạo thực hiện rượu, lấy cây quang đãng y sĩ, cây soa đồng thực hiện bánh; lấy chũm thú, cá tôm thực hiện nước mắm; lấy rễ gừng thực hiện muối; lấy dao cày, lấy nước ghép, khu đất trồng nhiều gạo nếp, lấy ống tre thổi cơm trắng. Gác cây thực hiện ngôi nhà nhằm tách hổ báo; tách cộc đầu nhằm tiện vô rừng núi, con cái đẻ rời khỏi lót lá chuối mang lại ở, ngôi nhà sở hữu người bị tiêu diệt thì giã cối gạo khiến cho láng giềng nghe chạy cho tới canh ty. Trai gái cưới nhau trước không còn lấy muối bột thực hiện lễ căn vặn, rồi sau mới mẻ giết mổ trâu nhằm thực hiện lễ trở thành thơm, đem cơm trắng nếp vô vào chống nằm trong ăn cùng nhau mang lại không còn, rồi sau mới mẻ tương thông.[5]
| “ | Lúc lúc này, vua tôi nằm trong lên đường cày, phụ thân con cái tắm công cộng sông ko phân tách số lượng giới hạn, ko phân biệt quyền uy, loại bậc. Dân đều vẽ bản thân, hấp thụ nước vì chưng mũi, bên nhau vui vẻ nghịch tặc vô trò trống.[11] | ” |
| — Lịch triều hiến chương loại chí | ||
Lãnh thổ[sửa | sửa mã nguồn]
Lãnh thổ nước Văn Lang được sách Đại Việt Sử ký Toàn thư chép: Đông giáp đại dương Nam Hải, tây cho tới Ba Thục, bắc cho tới hồ nước Động Đình, phái nam giáp nước Hồ Tôn, tức nước Chiêm Thành, ni là Quảng Nam thời buổi này.
Hùng Vương phân tách nước Văn Lang thực hiện 15 cỗ là Giao Chỉ, Chu Diên, Vũ Ninh, Phúc Lộc, Việt Thường, Ninh Hải, Dương Tuyền, Lục Hải, Vũ Định, Hoài Hoan, Cửu Chân, Bình Văn, Tân Hưng, Cửu Đức, đóng góp đô ở cỗ Văn Lang. Theo sách Lĩnh Nam Chích Quái thì 15 cỗ là: Giao Chỉ, Chu Diên, Ninh Sơn, Phúc Lộc, Việt Thường, Ninh Hải, Dương Tuyền, Quế Dương, Vũ Ninh, Hoài Hoan, Cửu Chân, Nhật Nam, Quế Lâm, Tượng Quận.
Mười lăm cỗ theo gót sách Khâm ấn định Việt sử Thông giám cương mục chép kể từ sách Dư địa chí của Nguyễn Trãi, Nguyễn Thiên Túng:
- Sơn Nam (bây giờ là Hà Thành, Tỉnh Nam Định, Hưng Yên) xưa là cỗ Giao Chỉ. Sơn Tây xưa là cỗ Chu Diên, cỗ Phúc Lộc. Kinh Bắc (nay là Bắc Ninh) xưa là cỗ Vũ Ninh. Thuận Hóa (bây giờ là kể từ Hải Lăng nằm trong Quảng Trị cho tới Điện Án Thư nằm trong Quảng Nam) xưa là cỗ Việt Thường; An Bang (bây giờ là Quảng Yên) xưa là cỗ Ninh Hải; Thành Phố Hải Dương xưa là cỗ Dương Tuyền; TP Lạng Sơn xưa là cỗ Lục Hải; Thái Nguyên, Cao phẳng xưa là cỗ Vũ Định nội ngoại; Nghệ An xưa là cỗ Hoài Hoan; Thanh Hóa xưa là cỗ Cửu Chân; Hưng Hóa và Tuyên Quang xưa là cỗ Tân Hưng; Còn nhì cỗ Bình Văn và Cửu Đức thì đều khuyết nghi ngại. Nay khảo ở sách Tấn chí, quận Cửu Đức tự ngôi nhà Ngô đặt điều, ni là khu đất TP Hà Tĩnh. Sử cũ chua tức là nước Chiêm Thành, lúc này là khu đất Tỉnh Bình Định.
Diệt vong[sửa | sửa mã nguồn]
Theo Đại Việt Sử ký Toàn thư, cuối thời Hùng Vương, vua sở hữu người đàn bà vô nằm trong xinh rất đẹp. Thục Vương nghe giờ đồng hồ, ngay tắp lự sai người cho tới cầu thơm. Hùng hầu can rằng Thục vương vãi chỉ lấy cớ hôn nhân gia đình nhằm xâm lăng tuy nhiên thôi. Thục vương vãi đem lòng ân oán phẫn uất. Về sau Hùng Vương gả đàn bà mang lại Sơn Tinh, Thục vương vãi căm phẫn uất, dặn dò con cái con cháu cần khử nước Văn Lang.[12]
Cháu Thục vương vãi là Thục Phán nối ngôi, sở hữu dũng lược, đem quân xâm lăng Văn Lang. Hùng Vương sở hữu binh hùng tướng mạo mạnh vượt mặt Thục Phán. Hùng Vương bảo Thục Phán rằng: Ta sở hữu mức độ thần, nước Thục ko hãi ư?, rồi bỏ bễ quốc gia, chỉ lo ngại ăn uống hàng ngày vui vẻ nghịch tặc. Khi quân Thục kéo sát cho tới điểm, vua còn say mượt ko tỉnh. Tỉnh dậy, Hùng Vương nằm trong đàng, thổ huyết nhảy xuống giếng bị tiêu diệt, binh lính đầu mặt hàng Thục Phán. Từ phía trên vô sử sách nước Việt bước sang trọng kỷ mới mẻ gọi là Kỷ ngôi nhà Thục.[12]
Sử gia Ngô Sĩ Liên nhận định rằng chuyện Sơn Tinh - Thủy Tinh vô cùng quỷ quái đản, chỉ tạm thời thuật lại nhằm để lại sự nghi hoặc.[12]
Các đời vua[sửa | sửa mã nguồn]
Theo Đại Việt Sử ký Toàn thư, tính kể từ thời Kinh Dương Vương (2879 TCN) cho tới không còn thời Hùng Vương (năm 258 TCN) kéo dãn 2.622 năm. Nhà nước Văn Lang tồn bên trên cho tới năm 258 TCN thì bị Thục Phán (tức An Dương Vương) kiêm tính.[13][14]
| Đời vua | Vương hiệu | Chữ Hán Nôm | Năm trị vì thế theo gót fake thuyết[15] | Ghi chú |
|---|---|---|---|---|
| Thượng Tổ (1) | Kinh Dương Vương | 涇陽王 | 2879 – 2794 (hoặc 2793) TCN | Húy là Lộc Tục (祿續), nằm trong chi Càn nối sát với trời.
Thành lập Vương triều loại nhất. |
| Thái Tổ (2) | Lạc Long Quân (Hùng Hiền Vương) | 駱龍君 | 2793 (hoặc 2792) –2524 TCN | Lạc Long Quân, húy là Sùng Lãm, đàn ông của Vua Kinh Dương với Thần Long. Ngài nằm trong chi Khảm nối sát với nước và xây dựng Vương triều loại nhì.
Sinh thời, Lạc Long Quân chưa hẳn là Hùng Vương, vì thế cần cho tới thời đàn ông của ngài đăng quang thì thương hiệu này mới mẻ tồn bên trên. Nhưng hậu thế vẫn tôn vinh Lạc Long là Hùng Hiền Vương. Xem thêm: cho dạng đúng của từ trong ngoặc |
| 3 | Hùng Lân vương | 雄麟王 | 2524 – 2253 TCN | Xưng vì chưng Hùng Lân, nằm trong chi Cấn (支艮). Hùng Lân là con cái trưởng của Lạc Long Quân và Âu Cơ, ở lại khu đất Phong Châu nhằm nối ngôi phụ thân. Ông lập nên Vương triều loại phụ vương.
a. Nước Xích Quỷ thay tên trở thành Văn Lang. |
| 4 | Hùng Diệp vương | 雄曄王 | 2254 – 1913 TCN | Xưng vì chưng Bửu Lang, nằm trong chi Chấn (支震).
Thành lập Vương triều loại tư. |
| 5 | Hùng Hi vương | 雄犧王 | 1912 – 1713 TCN | Xưng vì chưng Viên Lang, nằm trong chi Tốn (支巽).
Thành lập Vương triều loại năm. Phần phía bên trái chữ "hi" 犧 là cỗ "ngưu" 牛. |
| 6 | Hùng Huy vương | 雄暉王 | 1712 – 1632 TCN | Xưng vì chưng Pháp Hải Lang, nằm trong chi Ly (支離).
Thành lập Vương triều loại sáu. |
| 7 | Hùng Chiêu vương | 雄昭王 | 1631 – 1432 TCN | Xưng vì chưng Lang Liêu, nằm trong chi Khôn.
Thành lập Vương triều loại bảy. |
| 8 | Hùng Vĩ vương | 雄暐王 | 1431 – 1332 TCN | Xưng vì chưng Thừa Vân Lang, nằm trong chi Đoài (支兌).
Thành lập Vương triều loại tám. |
| 9 | Hùng Định vương | 雄定王 | 1331 – 1252 TCN | Xưng vì chưng Quân Lang, nằm trong chi Giáp (支甲).
Thành lập Vương triều loại chín. |
| 10 | Hùng Hi vương | 雄曦王 | 1251 – 1162 TCN | Xưng vì chưng Hùng Hải Lang, nằm trong chi Ất (支乙).
Thành lập Vương triếu loại mươi. Phần phía bên trái chữ "hi" 曦 là cỗ "nhật" 日. |
| 11 | Hùng Trinh vương | 雄楨王 | 1161 – 1055 TCN | Xưng vì chưng Hưng Đức Lang, nằm trong chi Bính (支丙).
Thành lập Vương triều loại mươi một. |
| 12 | Hùng Vũ vương | 雄武王 | 1054 – 969 TCN | Xưng vì chưng Đức Hiền Lang, nằm trong chi Đinh.
Thành lập Vương triều loại mươi nhì. |
| 13 | Hùng Việt vương | 雄越王 | 968 – 854 TCN | Xưng vì chưng Tuấn Lang, nằm trong chi Mậu (支戊)
Thành lập Vương triều loại mươi phụ vương. |
| 14 | Hùng Anh vương | 雄英王 | 853 – 755 TCN | Xưng vì chưng Chân Nhân Lang, nằm trong chi Kỷ (支己).
Thành lập Vương triều loại mươi bốn |
| 15 | Hùng Triêu vương | 雄朝王 | 754 – 661 TCN | Xưng vì chưng Cảnh Chiêu Lang, nằm trong chi Canh (支庚).
Thành lập Vương triều loại mươi lăm. |
| 16 | Hùng Tạo vương | 雄造王 | 660 – 569 TCN | Xưng vì chưng Đức Quân Lang, nằm trong chi Tân (支辛).
Thành lập Vương triều loại mươi sáu. |
| 17 | Hùng Nghị vương | 雄毅王 | 568 – 409 TCN | Xưng vì chưng Báo Quân Lang, nằm trong chi Nhâm.
Thành lập Vương triều loại mươi bảy. |
| 18 | Hùng Duệ vương | 雄睿王 | 408 – 258 TCN | Xưng vì chưng Lý Văn Lang hoặc Mai An Tiêm.
Thành lập Vương triều loại mươi tám. |
Chú ý: "雄犧王" và "雄曦王" tuy rằng đều hiểu là "Hùng Hi Vương" tuy nhiên chữ "hi" vô nhì tên thường gọi này không giống nhau về tự động dạng và chân thành và ý nghĩa.
Nghi vấn[sửa | sửa mã nguồn]
Trong cuốn Việt Sử xài án ghi chép năm 1775, người sáng tác Ngô Thì Sĩ trầm trồ băn khoăn: "Người tớ ko cần là vàng đá, sao lại sinh sống lâu được như thế? Điều ấy càng ko thể hiểu được?"
Hùng Vương loại I sinh vào năm 2879 trước công vẹn toàn, Hùng Vương loại XVIII lại tổn thất năm 258 trước công vẹn toàn. Nếu tính theo gót lứa tuổi khoảng thì từng vị vua sinh sống cho tới 145 năm (!?), vượt lên trước chênh chéo đối với thời điểm hiện tại. Theo Nguyễn Khắc Thuần vô "Thế loại những triều vua Việt Nam"[16] thì phân tích và lý giải yếu tố này nằm trong một trong những nhì ý kiến đang rất được những ngôi nhà sử học tập tạm thời chấp nhận: 18 vị vua Hùng ko cần là 18 cá thể ví dụ, tuy nhiên là 18 chi (nhánh/ngành), từng chi đó lại bao gồm có tương đối nhiều vị vua thay cho phiên nhau trị vì thế và sử dụng công cộng vương vãi hiệu. Thậm chí số lượng 18 rất có thể nên làm hiểu là số lượng đại diện ước lệ, vì thế 18 là bội số của 9 - vốn liếng là một vài linh so với người Việt.
Cũng sở hữu những fake thuyết về một vương quốc cổ là Việt Thường. Cổ sử Trung Hoa sở hữu chép: vô thời Chu Thành Vương (1042-1021 TCN) sở hữu đứa ở Việt Thường cho tới dưng chim trĩ Trắng. Khi sứ fake Việt Thường về nước, vì thế ko biết đàng nên Chu Công vẫn mang lại lấy năm cỗ xe cộ bình xa xôi (軿車, xe cộ sở hữu mùng che thời xưa) sửa trở thành xe cộ chỉ phái nam rồi cấp cho mang lại sứ fake để giúp đỡ sứ fake xác lập phương phía. cũng có thể đề ra fake thiết: hoặc Văn Lang là sơn hà nối tiếp tục Việt Thường, khi Văn Lang thay cho thế Việt Thường vẫn mệnh danh Việt Thường thực hiện một trong những 15 cỗ của mình; hoặc Việt Thường là 1 cỗ lạc vô sơn hà Văn Lang. Cả Văn Lang và Việt Thường đều rất có thể xếp vô thời kỳ những vua Hùng, thương hiệu nước thì rất có thể đặt điều kể từ khi xây dựng nhằm gọi tuy nhiên thương hiệu thời đại Hồng Bàng thì chắc chắn rằng trong tương lai những sử gia tự động đặt điều mang lại dễ dàng bố trí và theo gót dõi.
Theo những nghiên cứu và phân tích văn hóa truyền thống đồng vì chưng sông Hồng của Liam C. Kelley, thì những vua Hùng là truyền thuyết tự giới trí thức Nho học tập bên trên đồng vì chưng sông Hồng thời trung đại dùng như 1 minh bệnh mang lại phiên bản sắc riêng rẽ, tách biệt với những định nghĩa nằm trong di tích văn hóa truyền thống tuy nhiên người Trung Hoa gia nhập vô nước Việt Nam. Và rồi chủ yếu chúng ta vẫn phụ thuộc vào những văn phiên bản xưa cổ nhằm lấy vật liệu và hứng thú nhằm mục đích xây đắp một lịch sử hào hùng hao hao một phiên bản sắc phiên bản địa mang lại phiên bản thân thiết bản thân, tự này đã góp phần mang lại việc tạo nên rời khỏi một phiên bản sắc địa hạt. Theo ông, truyền thuyết về vua Hùng vốn liếng được chính thức vì chưng giới tinh tuý Hán hóa ở miền Bắc nước Việt Nam thời trung đại được người nước Việt Nam thời buổi này phụ thuộc vào nhằm trở nên tân tiến vô trong cả nửa thế kỉ qua quýt. Dưới sự phân phối của ngôi nhà nghĩa dân tộc bản địa ở nước Việt Nam, những truyền thống lâu đời được xây đắp của giới tinh tuý thời trung đại này giờ phía trên đang trở thành những chân lí ko thể thay cho thay đổi mặc dù người tớ chính thức xét lại lịch sử hào hùng.[3]
Thờ cúng[sửa | sửa mã nguồn]
Vào thời ngôi nhà Nguyễn, miếu Lịch Đại Đế Vương được dựng từ thời điểm năm Minh Mạng loại 4 (1823) bên trên địa phận xã Dương Xuân, phía phái nam, ngoài kinh trở thành Huế, thờ nhiều hero vô ê sở hữu Kinh Dương Vương, Lạc Long Quân, Hùng Vương.[17][18] Giỗ Tổ Hùng Vương hoặc Lễ hội Đền Hùng là 1 ngày lễ nghỉ của nước Việt Nam. Đây là ngày hội truyền thống lâu đời của những người Việt nhằm mục đích tưởng niệm công huân dựng nước của những vua Hùng. Nghi lễ truyền thống lâu đời được tổ chức triển khai thường niên vào trong ngày mồng 10 mon 3 âm lịch bên trên Đền Hùng, TP. Hồ Chí Minh Việt Trì, tỉnh Phú Thọ tuy nhiên được dân Việt vô hao hao ngoài nước đều kỷ niệm. Năm 1954, Xì Gòn sở hữu buổi họp mặt với lính tráng những Trung đoàn Thủ Đô, trung đoàn 36, trung đoàn Tu Vũ..., vẫn rằng rằng: "Đền Hùng thờ những vua Hùng. Hùng Vương là kẻ tạo nên rời khỏi VN, là Tổ tiên của dân tộc bản địa tớ. Ngày xưa, những vua Hùng vẫn sở hữu công dựng nước, thời buổi này Bác con cháu tớ cần bên nhau lưu giữ lấy nước".[19]
Tại Thành phố Xì Gòn, nhiều hạ tầng thờ tự động vua Hùng được bà con cái xây dựng nhằm thờ phượng như Đền thờ Hùng Vương bên trên hẻm 22/93 đàng Trần Bình Trọng bên trên phường 1 ở Q.5 được thi công trước năm 1970, ngoại giả còn tồn tại Tổ đình Quốc Tổ Lạc Hồng bên trên số 94 đàng Nguyễn Thái Sơn quận Gò Vấp, Đền Hùng Vương bên trên số 261/3 đàng Cô Giang ở quận Phú Nhuận và Đền thờ Quốc tổ Hùng Vương bên trên số 166/3 đàng Đoàn Văn Bơ ở Quận 4[20]
Tên gọi "Hùng Vương"[sửa | sửa mã nguồn]
Tên Hùng Vương cũng rất được đặt điều cho những thương hiệu đàng, phố, ngôi trường học tập ở nước Việt Nam.
Đền thờ và lăng mộ[sửa | sửa mã nguồn]
-
Đền Nội Bình Đà thờ Đức Quốc tổ Lạc Long Quân bên trên xã Bình Minh, thị trấn Thanh Oai, TP. Hồ Chí Minh Hà Nội
-
Phù điêu Lạc Long Quân bên trên Đền Nội Bình Đà
-
Lăng Hùng vương vãi bên trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh. Tương truyền đấy là mộ của vua Hùng loại 6.
-
Xem thêm: tính thể tích hình chữ nhật
Cổng dẫn lên Khu di tích lịch sử thông thường Hùng ở Phú Thọ
-
-
Thư mục[sửa | sửa mã nguồn]
- Đại Việt Sử ký Toàn thư, biên soạn fake Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên,... Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội Hà Thành, 1993.
- Khâm ấn định Việt sử Thông giám cương mục, biên soạn giả: Quốc sử quán triều Nguyễn, Nhà Xuất phiên bản Giáo dục đào tạo Hà Thành, 1998.
- Lịch triều hiến chương loại chí, Tập 1, Soạn fake Phan Huy Chú, Nhà Xuất phiên bản Giáo dục đào tạo, 2006.
- An Nam chí lược, biên soạn fake Lê Tắc, Nhà Xuất bản: Viện Đại học tập Huế; 1961.
- Việt Nam văn hóa truyền thống sử cương, biên soạn fake Đào Duy Anh, Nhà Xuất phiên bản Nhã Nam, năm trước.
- Lĩnh Nam chích quỷ quái, biên soạn fake Trần Thế Pháp, Nhà Xuất phiên bản Hồng Bàng.
- Việt năng lượng điện u linh, biên soạn fake Lý Tế Xuyên, Nhà Xuất phiên bản Hồng Bàng.
- Đại Nam nhất thống chí, Nhà xuất phiên bản Thuận Hóa, luyện 1, năm 2006.
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- Bách Việt
- Văn Lang
- Âu Lạc
Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ https://cvdvn.files.wordpress.com/2018/03/dai-viet-su-luoc-khuyet-danh.pdf
- ^ Đại Việt Sử ký Toàn thư; Soạn fake Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên,... Dịch fake Viện Sử học tập Việt Nam; Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội Hà Thành 1993; phiên bản năng lượng điện tử, trang 4, 5, 6.
- ^ a b Liam C. Kelley (Summer 2012). “The Biography of the Hồng Bàng Clan as a Medieval Vietnamese Invented Tradition”. Journal of Vietnamese Studies. University of California Press. 7 (2): 87-130. doi:10.1525/vs.2012.7.2.87.
- ^ Đại Việt Sử ký Toàn thư; Soạn fake Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên,... Dịch fake Viện Sử học tập Việt Nam; Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội Hà Thành 1993; phiên bản năng lượng điện tử, trang 3, 4.
- ^ a b c d Việt Nam Hán văn Tiểu thuyết tùng san của Viện Nghiên cứu vớt Hán Nôm, Hà Thành, liên minh với Viện Viễn Đông Bác Cổ (École Française d’Extrême-Orient), Paris và Đại học tập Chung Cheng, Taiwan, tự Trần Khánh Hạo ngôi nhà biên và Nhà sách Học sinh Thư viên ở Taipei ấn hành năm 1992.
- ^ Đại Việt Sử ký Toàn thư; Soạn fake Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên,... Dịch fake Viện Sử học tập Việt Nam; Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội Hà Thành 1993; phiên bản năng lượng điện tử, 4.
- ^ a b Đại Việt Sử ký Toàn thư; Soạn fake Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên... Dịch fake Viện Sử học tập Việt Nam; Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội Hà Thành 1993; phiên bản năng lượng điện tử, trang 4.
- ^ Hồng là chim tô tem của tộc Lạc Việt, Hồng thương hiệu không hề thiếu của như thể chim ấy.
- ^ Khâm ấn định Việt sử Thông giám cương mục; Soạn giả: Quốc sử quán triều Nguyễn 1856-1881; Dịch giả: Viện Sử học; Nhà Xuất bản: Giáo dục đào tạo - Hà Thành 1998; phiên bản năng lượng điện tử, trang 4.
- ^ Khâm ấn định Việt sử Thông giám cương mục; Soạn giả: Quốc sử quán triều Nguyễn 1856-1881; Dịch giả: Viện Sử học; Nhà Xuất bản: Giáo dục đào tạo - Hà Thành 1998; phiên bản năng lượng điện tử, trang 6.
- ^ Lịch triều hiến chương loại chí; biên soạn fake Phan Huy Chú; Nhà Xuất phiên bản Giáo dục đào tạo, luyện 1, 2006, phiên bản năng lượng điện tử, trang 220.
- ^ a b c Đại Việt Sử ký Toàn thư; Soạn fake Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên,... Dịch fake Viện Sử học tập Việt Nam; Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội Hà Thành 1993; phiên bản năng lượng điện tử, trang 6.
- ^ COMUNITY, CỘNG ĐỒNG HỌ NGUYỄN VIỆT NAM-HO NGUYEN VIET NAM (2021-04-20ICT13:46:00). “Lý giải 18 đời Vua Hùng kéo dãn 2622 năm " từng vua SỐNG rộng lớn 200 năm "”. CỘNG ĐỒNG HỌ NGUYỄN VIỆT NAM - HO NGUYEN VIET NAM COMUNITY. Truy cập ngày 26 mon 12 năm 2022.
- ^ “List of monarchs of Vietnam”, Wikipedia (bằng giờ đồng hồ Anh), ngày 23 mon 12 năm 2022, truy vấn ngày 26 mon 12 năm 2022
- ^ “Đại Việt Sử Ký Ngoại Ký Toàn Thư, Quyển 1”. www.informatik.uni-leipzig.de. Truy cập ngày 30 tháng bốn năm 2022.
- ^ Nguyễn Khắc Thuần, Thế loại những triều vua Việt Nam. Nhà Xuất phiên bản Giáo dục đào tạo, 2008, trang 14-15.
- ^ [1] Miếu Lịch Đại Đế Vương
- ^ Đại Nam nhất thống chí, Tập 1, Nhà xuất phiên bản Thuận Hóa, tr 37, 2006
- ^ Hoàn cảnh Thành lập của câu nói: "Các Vua Hùng vẫn sở hữu công dựng nước thì Bác con cháu tớ cần bên nhau lưu giữ lấy nước
- ^ 3 ngôi thông thường thờ vua Hùng ở Sài Gòn
Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]
 |
Wikimedia Commons đạt thêm hình hình ảnh và phương tiện đi lại truyền đạt về Hùng Vương. |
- Hùng Vương bên trên Từ điển bách khoa Việt Nam
- Hung Vuong (king of Vietnam) bên trên Encyclopædia Britannica (tiếng Anh)
Bình luận